Solunum Sistemi İlaçları

Solunum sistemi ilaçları dört gruba ayrılır. Bunlar Antitüsif ilaçlar, ekspektoran ilaçlar, bronkodilatör ilaçlar, mast hücresi stabilizatörleridir.

Antitüsif İlaçlar
Öksürük refleksini santral ve periferik etkileriyle bloke eden ilaçlara denir.

Öksürük merkezini engelleyerek,
Spazmolitik etki sonucu akciğerdeki öksürük reseptörlerinin duyarlılığını azaltır.
Periferik etkileriyle akciğer ve diğer yerlerdeki sinir uçlarını deprese ederler.

1. Antitüsif İlaçlar

OPİOİD İLAÇLAR

1. Kodein 

2. Dionin 

3. Dekstrometorfan 

4. Dihidrokodein / Hidrokodon Bitartat

Kodein
Metilmorfine benzer. Antitüsif etkileriyle beraber; analjezik, sedatif, konstipasyon oluşturma gibi morfin benzeri etkileri bulunur.
Yüksek dozda “solunum depresyonuna” sebep olur.
Bronşial astım ve amfizemde kontrikedir.

Dionin
Antitüsif etkileri kodein gibidir.

Dekstrometorfan
Morfinin sentetik türevidir. Öksürük merkezini inhibe eder.
Analjezi ve bağımlılık yapıcı etkisi bulunmaz.

Dihidrokodein
Diğer opioid grubu antitüsif ilaçlardandır.

PERİFERİK ETKİLİ ANTİTÜSİFLER

Spazmolitik etkileriyle solunum organlarındaki öksürük reseptörlerinin duyarlılığını azaltarak etkili olur.

1. Noskapin 

2. Perebron 

3. Gayaben 

4. Perecon 

5. Klobutinol 

6. Demulsent Maddeler

NOSKAPİN
Afyon alkolididir.
Bağımlılık yapmaz.
Bronkodilatör etkileri de vardır.
Yüksek dozları histamin salınımına sebep olur.
Bronşial astımda kontrikedir.

SİLOMAT (KLOBUTİNOL)
Spazmolitik ve lokal anestezik etkilidir.

PEREBRON (OKSALAMİN FOSFAT)
Spazmolitik ve bronkodilatör etkisi vardır.

Gayaben
Antitüsif etkilidir. Ayrıca lokal anestezik ve spazmolitik etkilidir.

Perecon
Bronkodilatör etkili ilaçtır.

Demulsent Maddeler
Meyan balı, arap zamkı şurubu, gliserin gibi maddelere denir.
Bunlar farenks tahrişini azaltarak öksürüğü hafifletir.

2. EKSPEKTORAN İLAÇLAR

EKSPEKTORAN İLAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI

İpeka

Bitkisel kaynaklı ilaçtır.
Düşük dozlarda ekspektoran, yüksek dozlarda kusturucu etkilidir.
Mide mukozasını tahriş ederek bronş bezlerinin salgısını arttırır. 
Ayrıca ipeka şurubu oral yoldan alınan ilaç zehirlenmelerinde kusturucu olarak kullanılır.

Gliseril Gayakolat (Pertu, eupnasa) 
Direkt etkili ekspektoranlardır.

Tuz Ekspektoranları
Mide mukozasını tahriş ederek refleks ve direkt etkileriyle bronş mukoza bezlerinin salgılarını arttırır.
1.Potasyum iyodür 
2. Sodyum iyodür
3. Sodyum sitrat
4.Sodyum benzoat
5. Amonyum asetat
6.Amonyum klorür

Bromeksin
Bronş salgılarını arttırarak salgıların yapışkanlığını azaltır.

Mukolitikler
Mukus içerisinde bulunan mukoproteinlerin kimyasal yapısını bozarak balgamı akışkan hale getiren ilaçlardır. Oral, parenteral, inhalasyon yoluyla lokal olarak uygulanan formları vardır.

1. Asetilsistein 
2. Karbosistein

Asetilsistein (Asist)
Yaygın kullanılan mukolitiktir. Bronkopulmoner hastalıklarda balgam söktürücü olarak tercih edilir.
Oral / parenteral kullanılır.

Gebelerde, peptik ülserde kullanılmaz.

3- Bronkodilatör İlaçlar

Bronş ve bronşiollerdeki düz kasları gevşeterek solunum yollarını genişletip hava geçişini kolaylaştıran ilaçlardır.

Bronkospazm oluşturan bronşial astım ve alerjik hastalıklarda kullanılır.
İnhalasyon şeklinde lokal uygulanır.

BETAMİMETİKLER
Bronş düz kaslarının B2 reseptörlerini uyararak bronş ve bronşiolleri genişletir.
Kalpte bulunan B1 reseptörleri uyararak kardiyovasküler sistemi etkiler.
Ayrıca alfa reseptörleri etkileyerek kan basıncında yükselmeye sebep olur.
BETAMİMETİKLER
Betamimetik ilaçlar uzun süre kullanılırsa tolerans olabilir.
Hastada solunum asidozu varsa betamimetiklerin etkisi azalır. 

Bazı betamimetikler, iskemik koroner hastalıklarında, hipertansiyonda ve kalp yetmezliğinde kontrikedir.

BETAMİMETİKLERİN SINIFLANDIRILMASI

Selektif Olmayan Betamimetikler

1. Adrenalin

2. İsoprenalin

3. Efedrin 

Bu grupta yer alan ilaçlardır.

Adrenalin
Astım nöbetlerinin tedavisinde sıkça kullanılır.
B2 reseptörleri, B1 reseptörleri ve alfa reseptörlerini etkiler. 
Bronş ve bronşiol düz kaslarını gevşetir. Mukoza ödemini azaltır.
Anaflaktik şokta gelişen bronkospazmda kullanılır.

Adrenalin
Düşmüş kan basıncını yükseltir.
Oral yolla kullanılmaz.

Astım krizinin tedavisinde;Erişkinlerde: 0.25 – 0.5 mg dozunda subcutan uygulanır.
Etkisi 2 saat sürer.
Çocuklarda: 0.01 mg/kg dozunda dört saatte bir kullanılır.

İsoprenalin
Güçlü bronkodilatör ilaçtır.
B1 ve B2 reseptörleri etkiler.
Alfa reseptörleri etkilemez.
Oral yoldan kullanılmaz.
Bronşial astım nöbetlerinin tedavisi ve profilaksisinde inhalasyonla kullanılır.

Efedrin
Alfa ve beta reseptörlerini uyarır. 
Bronkodilatör etkisiyle birlikte vazokontriksiyon etkisi de vardıır. 
Ayrıca SSS’ni stimüle eder (uyarır). 
Efedrin terapötik açıdan oral yoldan alınabilen zayıf etkili adrenalin olarak kabul edilir.
Oral yolla akut bronşit, hafif astımlı olgularda tedavi ve nöbetleri önlemek amacıyla kullanılır.

Efedrin KontrendikasyonlarıEsansiyel hipertansiyon ve koroner kalp yetmezliğinde kontrikedir.
MAO (mono amin oksidaz) ile birlikte kullanılmaz. (Hipertansif krizde serebral kanamalara yol açabilir.)

SELEKTİF BETAMİMETİKLER

B2 reseptörleri üzerine etkileri B1 reseptörleri üzerine olan etkilerden fazla olan bronkodilatör ilaçlardır.
Kalbi uyarma potansiyelleri fazladır ama selektif etkililer kadar uyarmazlar.

Orsiprenalin

Terbutalin

Ventolin 

Etilnöreadrenalin

Karbuterol

Orsiprenalin
Kimyasal açıdan isoprenalin gibidir.
Bronkodilatör etkisi güçlüdür.
Oral kullanılabilir.
Orsiprenalin sülfat (alupent) bronşial astım krizlerinin profilaksisinde kullanılır.
İnhalasyon yoluyla basınçlı aerosol şeklinde, ayrıca IM ve SC uygulanabilir.
Taşiaritmide kontrikedir.

Terbutalin
Akut astım semptomlarının tedavisinde ve egzersize bağlı astım krizinin profilaksisinde kullanılır. 
Etkisi güçlü ve uzun sürelidir.
İnhalasyonla uygulandığında etkisi 4-8 saat sürer.

Ventolin (Salbutamol)
Bronşial astım nöbetlerinin profilaksisinde genellikle inhalasyon ve oral kullanılır. Yan etkileri orsiprenalin gibidir. 
Astım krizinde 2 puf uygulanabilir.
Etkisi 5 dakika içinde başlar, 4-8 saat sürer.

FOSFODİESTERAZLAR

Teofilin:

Kronik astımda hava yolu tıkanmalarını azaltan bronkodilatördür. Kronik astım semptomlarını azaltır. Teofilin bronş düz kaslarını fosfodiesteraz enzimini engelleyerek gevşetir. 

Teofilin
Ayrıca mast hücrelerinden histamin ve diğer bronkokontriksör olan endojen maddelerin salınımını inhibe eder.
Teofilin suda çözünürlüğünü arttırmak amacıyla çeşitli türevleri yapılmıştır.
Aminofilin, Teofilin meglumin bunlardandır.
Teofilin, kronik astım tedavisinde, krizlerin profilaksisinde kullanılır.  
Mide asit salgısını arttırır.

Astım nöbetlerinde teofilin türevi olan Aminofilin kullanılır.

Aminofilin 

IV yolla çok yavaş enjekte edilir. Hızlı enjeksiyonda ileri derece hipotansiyon, aritmi, kardiak arreste sebep olur. Uygulama sırasında bulantı, kusma, taşikardi, baş ağrısı olursa infüzyon kesilir.

GLUKOKORTİKOİDLER
Antikor gelişimini inhibe ederek mukozadaki ödemi azaltır.
Beta adrenerjik reseptörlerin adrenerjik nörotransmittere ve kandaki adreneline karşı duyarlılığını arttırarak akut astım nöbetlerini engeller.
Fakat yan etkileri nedeniyle dikkatli kullanılması gerekir.
Betamimetiklerle ve Teofilinle kullanılabilir 
BEKLAZON
İnhalasyon yoluyla uygulandığında bronş mukozasından kolaylıkla emilir.
İnhalasyonla uygulamadan sonra ağız boşluğunun gargara ile temizlenmesi yan etkileri azaltır.
Beklazona cevap vermeyen vakalarda oral sistemik glukokortioidler verilebilir.


ANTİMUSKARİNİK İLAÇLARSolunum yollarının muskarinik tipteki kolinerjik reseptörleri etkiler.
Böylece bronkokonstriktör nitelikte olan parasempatik tonüsü etkisiz hale getirerek bronkodilatasyon sağlar.
Mukus sekresyonunu azaltarak solunum yolu mukozasını kurutur. Bu nedenle bu ilaçlar antiastmatik ilaç olarak kullanılmaz.

Atropin, antimuskarinik bir ilaçtır. Seçici olmaksızın birçok fonksiyonu etkilediğinden astımda kullanımı kısıtlıdır. 
Ancak antimuskariniklerden bronşlar üzerinde selektif etki gösteren İpratropium Bromür kullanılır.


İpratropium Bromür Sentetik antimuskarinik ilaçtır. İnhalasyon yoluyla uygulanır.
Maksimum bronkodilatör etkisi 1.5-2 saat sonra oluşmaya başlar. 4-6 saat etkisi sürer. 
Maksimum etkisi geç belirdiğinden bronkospazm profilaksisinde, erişkinlerde KOAH’ta, kronik bronşit ve amfizemle alakalı bronkospazmda kullanılır. 


4- MAST HÜCRESİ STABİLİZATÖRLERİ

Solunum yollarında bulunan mast hücrelerinin membranlarını stabilize ederek histamin ve diğer otokoidlerin salınımını engeller.
Astım krizinin profilaksisinde kullanılır.
Akut astım krizi sırasında kullanılmaz.

Disodyum Kromoglikat (KROMOLİN)Profilaktik ilaçtır. Mast hücreleri gibi hücrelerden medyatör salınımı engeller.
Mide bağırsak kanalından iyi emilmez bu nedenle oral kullanılmaz.
Kromolin astım tedavisinde çok ince toz veya aerosol haline getirilmiş solüsyonlar şeklinde inhalasyon kullanılır.
Kromolin ile ön tedavi alerjenlerin ve egzersizlerin neden olduğu bronş daralmasının gelişimini engeller.
Alerjik rinit semptomlarını azalttığından alerjik rinit tedavisinde de kullanılır.
İntranazal kromolin özellikle alerjenlerle karşılaşmadan önce uygulanırsa fayda sağlar.
KETOTİFEN
Ketotifen bronş daraltıcı ve enflamasyon yapıcı histamin ve diğer endojen otokoidlerin salınımını engeller.
Oral kullanılır.
Astım profilaksisinde kullanılır, astım krizlerinin şiddetini ve sayısını azaltrı.
SSS depresyonu sonucu, sedasyon, uyuşukluk ve baş dönmesi görülebilir.

BU YAZIYI ÜCRETSİZ İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN:

Alternatif 1:

Alternatif 2:

solunum sistemi ilaçları nelerdir, öksürük ilaçları nelerdir, öksürük kesici ilaçlar, antitüsif ilaçlar nelerdir, antitüsifler, ekspektoran ilaçlar, ekspektoran ilaçlar nelerdir, farmakoloji, öksürük kesici ilaç adları, solunum sistemi slayt, bronkodilatör ilaçlar, asist, balgam söktürücü ilaçlar, slayt, sunu, ilaçlar hakkında slayt, öksürük nedir, bilgi, sunum,